Εκλογές πλησιάζουν, ας γράψουμε και κάτι εκλογικώτερον, αναλογικώτερον, αλλά και λογικώτερον…
Το ισχύον εκλογικό δίκαιο (κωδικοποιητικό π.δ. 96/2007) προβλέπει ένα εκλογικό σύστημα, το οποίο χάριν κοσμιότητος αποκαλείται συνήθως «ενισχυμένη αναλογική» στα εγχειρίδια Συνταγματικού Δικαίου. Στην πραγματικότητα βέβαια υπάρχει λίγη αναλογική και πολλή ενίσχυση του πρώτου κόμματος βεβαίως βεβαίως, το οποίο με την περίφημη διάταξη του άρ. 99 παρ. 3 προικίζεται, ούτε λίγο ούτε πολύ με 40 έδρες που αναλογούν σε ψήφους πολιτών που ψήφισαν άλλα κόμματα. 40 επί 300 εδρών λοιπόν σημαίνει κατά 13,3% φαλκίδευση της ισότητας της ψήφου. Ή: Όλων οι ψήφοι είναι ίσες, αλλά των ψηφοφόρων του πρώτου κόμματος κατά 13,3% πιο ίσες…
Αυτή η καταφανής νόθευση, ίνα μή τι χείρον είπω, της συνταγματικής αρχής της ισότητας της ψήφου, επιχειρείται να δικαιολογηθῄ διττώς: είτε συνεπειοκρατικά (η απλή αναλογική θα βάλῃ τον Καρατζαφέρη στην Βουλή, θα κατακερματίσῃ τις πολιτικές δυνάμεις, θα φέρῃ αστάθεια, δίνει υπερβολικά μεγάλη δύναμη στο τρίτο κόμμα, δεν είμαστε αρκετά ώριμοι κ.λπ.) είτε με την επίκληση της περίφημης κυβερνητικής ευστάθειας. Θα ασχοληθώ λίγο, όσο της αξίζει, με την τελευταία.
Η κυβερνητική σταθερότητα ανάγεται από ωρισμένους σχολιαστές σε συνταγματική αρχή, ίσης περίπου περιωπής με την αρχή της ισότητας της ψήφου. Πολλού γε και δει: από τα άρ. 81 επ. Συντ. προκύπτει το πολύ η συνταγματική υποχρέωση ύπαρξης κάποιας κυβέρνησης, όχι όμως η ύπαρξη μιας σταθερής κυβέρνησης. Κυβέρνηση πρέπει να υπάρχῃ ακόμα και όταν η Βουλή έχῃ διαλυθεί, αλλά πέραν τούτου ουδέν. Στο κάτω κάτω της γραφής τα εκλογικά συστήματα της ενισχυμένης κατ’ επίφασιν αναλογικής παρήγαγαν κυβερνήσεις τόσο ευσταθείς ώστε να οδηγούν την χώρα σε πρόωρες εκλογές επί μονίμου βάσεως. Ίσως θα έπρεπε να ασχολούμαστε πιο πολύ συνεπώς με την σταθερότητα των Βουλών μας και όχι με την σταθερότητα των κυβερνήσεών μας, που, υποτίθεται, εξαρτώνται από τα πρώτα…
Ένα σχόλιο ακόμα για το ισχύον εκλογικό δίκαιο: Ανάμεσα στις προβλέψεις του εν λόγῳ π.δ., περίοπτη θέση καταλαμβάνει το άρ. 99 παρ. 1, το οποίο προβλέπει το περίφημο εκλογικό όριο του 3%. Το όριο αυτό θεωρώ ότι παραβιάζει τοὐλάχιστον δύο συνταγματικές διατάξεις. Πρώτον, είναι οφθαλμοφανής η παραβίαση της αρχής της ισότητας της ψήφου: όλες οι ψήφοι είναι ίσες, εάν και μόνον εάν όμως ο συνδυασμός υπέρ ου ερρίφθη η ψήφος υπερβῄ το 3%. Δεύτερον και ίσως ακόμα πιο σημαντικό, παραβιάζεται το παθητικό εκλογικό δικαίωμα: δικαίωμα του εκλέγεσθαι δεν αναγνωρίζεται συνταγματικώς μόνο στο πλαίσιο συνδυασμών που πανελλαδικά συγκεντρώνουν άνω του 3%, αλλά και αυτοτελώς. Όταν όμως καμιά (ή σχεδόν καμία) εκλογική περιφέρεια δεν συγκεντρώνῃ αυτό το ποσοστό, ο πολίτης υποχρεώνεται εκ του νόμου, όχι όμως εκ του συντάγματος, να ενταχθῄ σε κάποιο συνδυασμό αντί να εκτεθῄ ως ανεξάρτητος. Ένα εκλογικό σύστημα όμως που «επιτρέπει» στον πολίτη να κατέλθῃ ως ανεξάρτητος, του απαγορεύει όμως να εκλεγῄ δεν μπορεί να συνᾴδῃ με το Σύνταγμα.
Για τους λόγους αυτούς, που κάπως συνοπτικά ανέπτυξα εδώ, τάσσομαι όχι απλά υπέρ του αναλογικού εκλογικού συστήματος, αλλά υπέρ αυτού ως μόνου επιβαλλόμενου συνταγματικώς.
Ετικέτες: αρχή της ισότητας, εκλογές
Συνιστολόγιο 
14 Σεπτεμβρίου 2007 στο 3:12 μμ |
και τι εχεις να πεις για το φαινομενο ιταλοποιησης που φερνει η απλη αναλογικη σε μεσογειακες πολιτικες κουλτουρες?
14 Σεπτεμβρίου 2007 στο 6:35 μμ |
Όχι και πολλά, γιατί είναι εκ του επιχειρήματος επιχείρημα, όχι δεοντοκρατικό. Σε κάθε περίπτωση, δεν θεωρώ ότι την διαφθορά ή την μαφία τις έφερε η απλή αναλογική! Όσο για την μεσογειακή κουλτούρα, την προτιμώ στα φαγητό και στις γκόμενες: όσο αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας ως ipso facto εξαίρεση από κάτι δίκαιο μόνο και μόνο λόγω της καταγωγής μας, συνορεύουμε επικίνδυνα με τον ρατσισμό και, κυρίως, δεν πρόκειται να αλλάξουμε ποτέ.
15 Σεπτεμβρίου 2007 στο 1:37 μμ |
αχα. φυσικα δεν καταλαβες τι εννοουσα 🙂
Ιταλοποιηση ειναι η τρομερη πολιτικη ασταθεια οταν δεν υπαρχουν αυτοδυναμες κυβερνησεις λογω απλης αναλογικης. Σε μια ανωριμη πολιτικη κουλτουρα, με την πληρη αδυναμια συνεργασιων μεταξυ κομματων, αυτο οδηγει σε πολυ βραχυβιες κυβερνησεις. Νομιζω ειναι ενα θαυμα οτι η Ιταλια δεν εχει καταρρευσει με τοσες αλλαγες κυβερνησεων…
21 Σεπτεμβρίου 2007 στο 6:58 μμ |
Respekt για το σημείωμα και την καιριότητα των επισημάνσεων!
@S.G. Γιατί θα πρέπει εκ των πραγμάτων να θρωρούμε ότι είμαστε ανώριμοι πολιτικά κοινωνία και να μην κάνουμε τίποτα για να ωριμάσουμε; Εξάλλου γενικά τα πράγματα στην ασταθή Ιταλία, τόσο στον πολιτικό πολιτισμό όσο και σε άλλους τομείς δεν είναι σε καμία περίπτωση χειρότερα από τα πράγματα στην «σταθερή σα βράχος ακλόνητος» Ελλάδα.
21 Σεπτεμβρίου 2007 στο 7:14 μμ |
Μαύρο χάλι, σε ευχαριστώ, δεν είναι δικά μου τα επιχειρήματα φυσικά και αυτός είναι ο πόνος μου: αφού τόσοι άνθρωποι τα λένε και τα ξαναλένε, γιατί εξακολουθεί να θυσιάζεται η ισότητα της ψήφου στον βωμό της ρημάδας της ευστάθειας;
Σγ, σούπερ-ντούπερ σταθερή θα ήταν η κυβέρνηση και αν είχαμε δικτατορία. Δεν είναι απόλυτο κριτήριο η σταθερότητα, απόλυτο κριτήριο είναι η λαϊκή κυριαρχία: η πρώτη δεν υπάρχει πουθενά στο σύνταγμα, η δεύτερη στο άρθρο 1. Αν θέλη ο λαός σταθερότητα έχει καλώς, αν θέλη αστάθεια πάλι έχει καλώς. Όχι φυσικά πως η αναλογική συνεφέλκεται σώνει και καλά αστάθεια.
22 Σεπτεμβρίου 2007 στο 4:45 μμ |
«Δεν είναι απόλυτο κριτήριο η σταθερότητα, απόλυτο κριτήριο είναι η λαϊκή κυριαρχία»
αν αλλαζουμε κυβερνησεις καθε μηνα δεν θα εχουμε λαϊκη κυριαρχια, θα εχουμε αναρχια.
«Αν θέλη ο λαός σταθερότητα έχει καλώς, αν θέλη αστάθεια πάλι έχει καλώς.»
Μα ο λαος δεν αποφασιζει συλλογικα! Καθε ατομο αποφασιζει για τον εαυτο του και με εναν λανθασμενο εκλογικο μηχανισμο ακομα και αν ολοι επιθυμουν σταθεροτητα μπορει να μην την πετυχουν! Τεσπα, γραφω ενα κειμενακι για τα εκλογικα συστηματα γιατι θελουν μια προσεκτικη ματια νομιζω.
6 Ιουνίου 2009 στο 3:06 μμ |
[…] ότι το αναλογικό εκλογικό σύστημα είναι αναγκαία, αλλά όχι και επαρκής συνθήκη μιας δίκαιης εκλογής. […]
16 Σεπτεμβρίου 2013 στο 8:42 πμ |
[…] αυτού εδώ του άρθρου, με κάποιες αλλαγές, που δημοσιεύθηκε σαν […]